Schaamte is vervelend. Dat leren we al vroeg, dus doen we er alles aan om het niet te moeten voelen.
Totdat diep ingesleten patronen ons verhinderen om nog in situaties te komen waar schaamte ons kan overvallen, maar óók in de weg staan van het leuks: verbinding, levensvreugde, plezier, grote dromen ✨
In deze aflevering duiken we in dat gevoel,
waar het vandaan komen en waarom het bestaat,
in alle manieren waarop het ons in zijn macht houdt (en soms zelfs bewust daarvoor ingezet wordt);
maar vooral: welk goud er verstopt zit in elk moment waarop je schaamte voelt of vermijdt 💥
Schaamte leidt tot een leven met de handrem op. Tot eenzaamheid. Tot het gevoel dat jij er niet mag zijn, of toch iets verkeerd doet in dit leven.
Ik wens je in deze aflevering (en altijd trouwens) een diepe loyaliteit aan jezelf. Eentje die niet overschaduwd wordt door je loyaliteit aan een groter systeem.
Wil jij graag groeien in trouw zijn aan jezelf, daarin een warme bedding voelen en mogen uitspreken wat er speelt (zodat schaamte vanzelf verdwijnt)?
Dan is 🌱Seasoning🌱 jouw place to be!
Een jaar lang meedrijven op alle fundamentele thema's die ons leven maken tot wat het is (vaak zonder dat we het door hebben), en die inzichten integreren, écht, tot een leven naar jouw smaak 🧚🏻♀️
Dat is wat we doen in Seasoning 🥰
Inschrijven kan tot 28 maart 2025
Alle info vind je hier: https://jolienlegrand.be/seasoning 🔗
[00:00:52]
Unknown:
In deze aflevering wil ik het heel graag hebben over een gevoel dat vaak onopgemerkt blijft maar dat een enorme impact heeft op hoe dat wij ons bewegen. Vooral in sociale situaties of situaties die wij als sociaal ervaren. Ik postte daar iets over deze week op Instagram en dat kan er op verschillende manieren uitzien en uiteraard nog veel meer. Maar bijvoorbeeld je bent voortdurend om je heen aan het kijken hoe mensen het leven leven en je past jouw eigen norm daarop aan. Waar jij wil en nodig hebt of waar jij zou verlangen dat doet er niet toe. Eigenlijk zou jij liefst een handleiding hebben voor een juist leven. Of misschien negeer je wel hard grondig het feit dat je een feilbare mens bent en verwacht je van jezelf niks minder dan perfectie.
In alles wat je doet. In koken, in het levensritme volhouden, in sporten iedere dag of iedere week, in jouw persoonlijke ontwikkeling. Jij vindt dat dat perfect moet zijn want al die anderen die doen dat toch ook? Of misschien denk je op een onbewust niveau niemand krijgt het genoegen om mij terecht te wijzen. Ik ga uitstellen, ik ga mezelf afleiden, ik ga to do lijstjes afstrepen alsof mijn leven ervan afhangt. Ik ga doen scrollen. Alles wat mij behoeh voor het feit dat iemand mij terecht zou wijzen. Taken die uitdagend lijken, dingen waarvan ik misschien vermoed dat ik er niet ben tegen opgewassen die neem jij zelfs niet op.
Of misschien voel je dat je overal het beeld moet hoog houden, dat het goed gaat, dat je het kan dragen dat jij misschien zelfs wel de persoon bent die het allemaal wel gaat oplossen. Of misschien heb jij in jouw achterhoofd wel een heel gemeen stemmetje, een hele strenge innerlijke criticus die ervoor zorgt dat jij niet het risico loopt dat iemand anders jou kan veroordelen omdat je dat zelf al heel erg hard doet. Of misschien ben jij iemand die bevriest, die heel vaak heeft geprobeerd, die heel hard heeft geprobeerd om te passen in de mal die voor jou werd getekend en die daaruit heeft geleerd ik kan het niet ik pas niet in de mal en eigenlijk weet ik ondertussen zelfs niet meer wie ik ben.
Je hebt geleerd dat je hulpeloos bent en dat jij niet in staat bent om de leider te zijn van je eigen leven en misschien blijf je daardoor wel in een soort zelfmedelijden achter. Al die scenario's al die manieren om met het leven om met situaties om te gaan zijn een resultaat van schaamte. Schaamte is een heel sterk gevoel. Schaamte is een natuurlijk gevoel, dat is niet iets aangeleerd. En er is ook echt gezonde schaamte. Schaamte is een emotie dus dat kan je echt voelen in je lichaam ook. En dat is het signaal voor tekortschieten in een sociale situatie.
Op zich is dat niet erg dat je dat signaal kan voelen. Dat is heel oncomfortabel maar dat gaat eigenlijk gepaard met onze natuurlijke drang om ons natuurlijk verlangen om goedgekeurd te worden door een ander. Dat zorgt ervoor dat we verbonden kunnen blijven met de groep waar we willen bij horen. En eigenlijk is dat een soort natuurlijk mechanisme een eitjes van jouw sociale gedrag. Dat is een mechanisme dat gedrag gaat bijsturen zodat je bij een bepaalde groep gaat horen. Bijvoorbeeld als een van mijn kinderen slaat en roept omdat die boos is of als die iets gestolen heeft uit de klas stiekem in zijn boekentas heeft gedaan en mee naar huis genomen.
Dan komt daar schaamte aan te pas. Een kind dat voelt ik heb iets gedaan dat niet hoort ik riskeer hier afwijzing daar zit schaamte in en op die manier socialiseren zij ook. Op die manier leren zij ook wat is morele code, wat is geschikt, hoe kan ik mij gedragen en hoe niet. En dat is een heel confronterend gevoel. Op zich heeft dat zijn sociale functie, dat heeft zijn natuurlijke functie. Anders is dat gevoel dat niet zou bestaan. Maar het is een heel zwaar gevoel om te dragen. Het confronteert ons heel in de diepte met onze menselijke onvolmaaktheid.
Met het feit dat wij niet perfect zijn en ook niet perfect kunnen zijn. Maar dat is een zwaar gevoel en een gevoel dat we eigenlijk proberen te vermijden. Heel veel van ons hebben geleerd dit is te groot, dit is te zwaar, ik kan dat niet dragen als kind want daar is geen bedding voor. Er is niemand die op momenten van schaamte naast mij zit en zegt dit is zwaar. Wat je voelt is schaamte. Ik ben hier voor jou. Ik blijf verbonden maar ik begrijp dat wat je nu voelt dat dat moeilijk is. Schaamte herkennen we heel vaak niet in onze kinderen. Schaamte is heel vaak niet in ons herkend en in sommige gevallen is schaamte zelfs tegen ons gebruikt.
Schaamte is niet zoals schuld en schuld gaat over gedragen, dingen die je doet. Op het moment dat ik dit opneem zit ik in een hotelkamer tussen 2 opleidingsdagen en daardoor ben ik niet bij mijn gezin die het ongetwijfeld een heftige avondspits zullen hebben. En dat kan mijn schuldgevoel geven. Schaamte gaat over iets anders. Schaamte gaat over fundamenteel wie dat je bent. Afwijzing op wie dat je bent in essentie. Schaamte is een natuurlijk gevoel dat kan bijsturen maar schaamte wordt soms ook gebruikt. Dat wordt ingezet als symbool van afkeuring, als afwijzing, als schaamte wordt op die manier als middel ingezet in opvoeding, in socialiseren, in de machtsstructuur in stand houden ook.
Wat er als kind heel hard gebeurt is dat we dat gaan internaliseren. De stem van buitenaf die schaamte gaat induceren, dan maken we onze innerlijke stem en die horen we telkens opnieuw. Als we in situaties komen waar schaamte zou kunnen voorkomen, gaat die stem ons beschermen of gaat die stem ons afwijzen, ons afkeuren. Streng zijn zoals we dat gehoord hebben vroeger. Maar ook als volwassenen zijn we onderhevig aan schaamte inductie, aan een systeem, een maatschappelijk systeem, een sociale omgeving die ons die schaamte als middel inzet en die afkeuring afwijzing als middel inzet en onze minderwaardigheid daarin aanpraat op het niveau fundamenteel van wie wij zijn.
Een voorbeeld daarvan is een burn-out en hoe dat dat in een dominant kapitalistisch liberaal systeem, neoliberaal systeem, wordt gekaderd als persoonlijk falen wat bijdraagt aan het gevoel van incompetentie dat je vaak al hebt op het moment dat je opgebrand raakt door de omstandigheden waarin dat je leeft en werkt. Maar doordat dat gekaderd wordt als persoonlijk falen ga je dat Je gaat jezelf niet blootstellen aan die schaamte, aan die afwijzing die je over je afroept want zo lijkt het dan wel. Maar door dat te verstoppen, door daar niet over te spreken ontstaat er nog meer schaamte. En zo zijn er heel subtiele mechanismen waarop een systeem, een omgeving ons terecht wijst op wie wij zijn, op wat er ons overkomt, op de positie die wij toebedeeld hebben gekregen.
En dat gebeurt onbewust en vaak zet ons dat vast in een verhaal waarin dat we voelen ik wil hier eigenlijk niet zijn maar het voelt alsof er geen andere optie is. Die terechtwijzing of die dreigende terechtwijzing die laat ons wankelen. En dat is geen fijn gevoel dat wankelen maar tegelijk zit daar ook een kans. Want schaamte is een mechanisme, een natuurlijk mechanisme dat zorgt dat we bij een bepaalde groep kunnen blijven horen. Maar op het moment dat je dat gaat ontmaskeren, dat je dat gaat ontrafelen, dat je gaat zien dit is schaamte waarom ik mij op deze manier gedraag, ga je ook bewuste vragen kunnen stellen bij welke groep wil ik eigenlijk horen?
Tot welke groep wil ik mij rekenen? Met welk verhaal wil ik mij identificeren? Schaamte is in heel veel gevallen een gevoel dat we proberen te vermijden en tegelijk is dat voelen daar kunnen bij zitten, daarbij aanwezig kunnen zijn een ongelooflijk sterk gegeven. Want dat wil zeggen dat je in contact bent met je gevoelswereld. Dat wil zeggen dat je kan voelen wat er te voelen is in jouw relationele bewegingen, in jouw interacties. Het tegengestelde wanneer dat je geen schaamte voelt en dat is niet hetzelfde als wanneer dat je niet bewust bent dat het schaamte is die je voelt.
Wanneer je geen schaamte voelt dan ben je eigenlijk niet bereid om verbonden te zijn met jezelf of met een groep. Een voorbeeld daarvan zie ik op dit moment in nieuw verkozen Amerikaanse leiders en hun adviseurs. Als je niet bereid bent om je te verbinden met anderen, niet bereid bent om je te verbinden met je eigen gevoelswereld en dus schaamte niet voelt dan word je schaamteloos. Dan wordt het mogelijk om anderen te beschadigen zonder dat zelf te voelen. Eigenlijk is dat waar schaamte ons als groep als stam mensen tegen beschermt. Tegen mensen die schaamteloos worden, tegen beschadigingen van andere leden uit onze groep. Wanneer je geen schaamte voelt dan is het heel makkelijk om anderen te beschadigen voor je eigen gewin en er geen slecht gevoel bij te hebben.
Ik ken zelf niet veel mensen die echt schaamteloos zijn. Ik ken wel heel veel mensen die leven met veel schaamte maar daar de woorden niet voor hebben. De voorbeelden die ik aan het begin gaf zijn situaties die zo ingeprent zijn, die zo onbewust doorleven. Waarin we eigenlijk altijd onszelf en alles wat we doen door de ogen van een oordelende ander zien of door de ogen van onze meest strenge versie van onszelf. En dat is heel heftig, want dan leven we dus permanent met die schaamte, met dat gevoel ik ben niet goed genoeg. Ik word afgewezen op wie ik ben en heel vaak gaan we dan een pantser bouwen.
Een barrière in je eigen gevoelswereld die zorgt dat is een soort dijk. Je gaat dat bouwen om die stroom aan schaamte niet te moeten voelen. Om dat te kunnen incasseren omdat dat te veel is om dat te dragen. Patronen zoals perfectionisme maar ook dat uitstellen people pleasen. Alle vormen van iets doen om die schaamte niet te moeten voelen. Om niet geconfronteerd te worden met de afwijzing van iemand anders. Het probleem met die patronen is dat dat een barrière is in je gevoelswereld en dat die dus ook een dijk zijn tegen levensvreugde, geluk, genieten, nieuwsgierigheid, ontvankelijk zijn voor nieuwe dingen, voor enthousiasme.
Echt verbonden zijn met andere mensen. Die patronen komen daar tussen staan en die beschermen jou om niet schaamte te moeten voelen. Die beschermen jou op een manier dat ze jou niet in situaties brengen waarvoor dat je schaamte zou moeten voelen. Maar die beschermen jou ook van hele mooie situaties. Die worden een remming op die manier. Tegelijk kan schaamte ook voor heel veel eenzaamheid zorgen. Zeker omdat schaamte maakt dat we eigenlijk naar binnen keren. Je trekt je terug in jezelf en je gaat niet verwoorden zeker wanneer je nooit die taal daarvoor gekregen hebt. Je gaat niet verwoorden wat er eigenlijk gebeurt. Op die manier gaat schaamte de verbinding doorknippen tussen ons en de anderen.
De enige manier om daar doorheen te stappen is om jouw ervaring te delen. Om aan te geven dit is hoe ik dingen doe. Dit is hoe ik mij daarbij voel. En daarin herkenning vinden bij anderen. Want schaamte kennen we allemaal. Ons klein houden daarin kennen we ook allemaal. En dat kunnen herkennen in anderen, in het verhaal van anderen is ongelooflijk sterk en dat haalt ook de schaamte daarvan weg. Dat haalt ook de hele zware emotionele lading daarvan weg waardoor het weer kan gaan over de inhoud. Heel veel van de patronen die we ontwikkelen ontstaan al in onze kindertijd. Maar wat je als volwassene echt mag doen wat ik iedereen zo hard toe wens is om je loyaliteit aan jezelf te gaan ontwikkelen. Over de loyaliteit aan een groep en dat wil niet zeggen dat je egoïstisch wordt. Dat wil niet zeggen dat je mensen moet gaan beschadigen want gezonde schaamte die gaat er altijd blijven. Dat is een natuurlijke reactie.
Dat gaat wel over integer zijn met jezelf. Niet jezelf inhouden klein houden verstoppen uit angst dat je in situaties zou kunnen komen waar schaamte zit. En wanneer je schaamte kan gaan zien voor wat ze is, een gevoel, een signaal, dan hoeft daar ook geen extra oordeel op te komen. En dan is dat zelfs een heel interessant gegeven om te gaan ontrafelen, om moedig en nieuwsgierig naar te gaan kijken. Wat zit hier onder? Want schaamte is een heel interessante gateway, een soort portaal om te gaan kijken welke van mijn eigen verlangens, mijn eigen ambities zit hier onder. Die zouden kunnen afgewezen worden door de groep, maar die wel bij mij horen.
En welke nood van mij is er? Waar verlang ik naar? Wat wens ik mijzelf? Dat misschien zou kunnen afgekeurd worden door een bepaalde groep waarin ik ben opgegroeid, waarin ik samen leef. Waarin ik op dit moment mij beweeg, mijn vriendengroep. We gaan kijken tegen welke groepsnorm verhoud ik mij hier en vooral wat zit er daaronder? Welk stukje van mijzelf geef ik geen ruimte door die schaamte? Daarom is kijken naar schaamte een super interessante oefening om jezelf te leren kennen. Jezelf als individu, jezelf als volwassene, jezelf als jouw integere zelf, jouw onaangepaste versie.
Omdat onder schaamte, onder het risico dat je sociaal gezien loopt zit zoveel interessante informatie over wat je eigenlijk verlangt over wat je eigenlijk niet wil missen in je leven. En dat is een van de belangrijke oefeningen, een van de belangrijke processen die ik heel graag meeneem in seasoning bijvoorbeeld. Het verschil leren zien tussen hoe verhoud wie ik ben zich ten opzichte van wie ik wil zijn tegenover hoe verhoud wie ik ben zich tegen wie ik vind dat ik zou moeten zijn. Of wie andere mensen vinden dat ik zou moeten zijn. Dat is een heel belangrijk verschil. Dat is de basis van loyaliteit aan jezelf van duurzaam omgaan met je eigen integriteit. Weten wie dat je bent.
Dat mogen zijn ook van jezelf. Dat mogen omarmen en daarin tolerantie opbouwen voor de schaamte die daar misschien aan te pas komt. Heel bewust omgaan bij welke groepen wil ik eigenlijk horen? Waar wil ik mijn sociaal gaan aanpassen? En ook geen energie verliezen aan die frictie in jezelf. De frictie tussen wie dat jij bent en wie je wil zijn tegenover wie dat jij zou moeten zijn. Wie je altijd geleerd hebt dat je moet zijn. Maar als volwassenen mogen kiezen voor loyaliteit aan jezelf. Dat is waar ik je ongelooflijk graag toe wens. Waar ik je ook ongelooflijk graag in wil meenemen.
Dat is waar je in seasoning een jaar lang doen. Een jaar lang begeleiding tussen het leven door rond verschillende thema's. Energie, je zenuwstelsel maar ook een systemische kijk. Hoe ben jij omringd? Hoe ziet jouw sociaal netwerk eruit? Hoe ga je om met aandacht? Hoe ga je om met tijd? Kan je comfortabel zijn in de stilte? Waar zit er clutter in je leven? Waar is het tijd om op te ruimen, om ballast te schrappen, om ruis te schrappen? Daarna kijken naar een ongelooflijk zachte bedding van een groep waarin dat je je kan uitspreken, waarin dat je herkenning kan vinden en waarin de schaamte dus vanzelf gaat zakken en tegelijk een rechtstreeks lijntje naar mij. Altijd kwesties uit het leven kunnen voorleggen, even kunnen klankbord in plaats van te moeten wachten tot een volgende afspraak.
Leren tussen het leven door. Dat is wat ik in Seasoning heel graag bied en ik nodig jou van harte uit om erbij te zijn. Inschrijven kan nog tot 28 maart en ik zet het linkje met alle informatie nog in de show notes.
In deze aflevering wil ik het heel graag hebben over een gevoel dat vaak onopgemerkt blijft maar dat een enorme impact heeft op hoe dat wij ons bewegen. Vooral in sociale situaties of situaties die wij als sociaal ervaren. Ik postte daar iets over deze week op Instagram en dat kan er op verschillende manieren uitzien en uiteraard nog veel meer. Maar bijvoorbeeld je bent voortdurend om je heen aan het kijken hoe mensen het leven leven en je past jouw eigen norm daarop aan. Waar jij wil en nodig hebt of waar jij zou verlangen dat doet er niet toe. Eigenlijk zou jij liefst een handleiding hebben voor een juist leven. Of misschien negeer je wel hard grondig het feit dat je een feilbare mens bent en verwacht je van jezelf niks minder dan perfectie.
In alles wat je doet. In koken, in het levensritme volhouden, in sporten iedere dag of iedere week, in jouw persoonlijke ontwikkeling. Jij vindt dat dat perfect moet zijn want al die anderen die doen dat toch ook? Of misschien denk je op een onbewust niveau niemand krijgt het genoegen om mij terecht te wijzen. Ik ga uitstellen, ik ga mezelf afleiden, ik ga to do lijstjes afstrepen alsof mijn leven ervan afhangt. Ik ga doen scrollen. Alles wat mij behoeh voor het feit dat iemand mij terecht zou wijzen. Taken die uitdagend lijken, dingen waarvan ik misschien vermoed dat ik er niet ben tegen opgewassen die neem jij zelfs niet op.
Of misschien voel je dat je overal het beeld moet hoog houden, dat het goed gaat, dat je het kan dragen dat jij misschien zelfs wel de persoon bent die het allemaal wel gaat oplossen. Of misschien heb jij in jouw achterhoofd wel een heel gemeen stemmetje, een hele strenge innerlijke criticus die ervoor zorgt dat jij niet het risico loopt dat iemand anders jou kan veroordelen omdat je dat zelf al heel erg hard doet. Of misschien ben jij iemand die bevriest, die heel vaak heeft geprobeerd, die heel hard heeft geprobeerd om te passen in de mal die voor jou werd getekend en die daaruit heeft geleerd ik kan het niet ik pas niet in de mal en eigenlijk weet ik ondertussen zelfs niet meer wie ik ben.
Je hebt geleerd dat je hulpeloos bent en dat jij niet in staat bent om de leider te zijn van je eigen leven en misschien blijf je daardoor wel in een soort zelfmedelijden achter. Al die scenario's al die manieren om met het leven om met situaties om te gaan zijn een resultaat van schaamte. Schaamte is een heel sterk gevoel. Schaamte is een natuurlijk gevoel, dat is niet iets aangeleerd. En er is ook echt gezonde schaamte. Schaamte is een emotie dus dat kan je echt voelen in je lichaam ook. En dat is het signaal voor tekortschieten in een sociale situatie.
Op zich is dat niet erg dat je dat signaal kan voelen. Dat is heel oncomfortabel maar dat gaat eigenlijk gepaard met onze natuurlijke drang om ons natuurlijk verlangen om goedgekeurd te worden door een ander. Dat zorgt ervoor dat we verbonden kunnen blijven met de groep waar we willen bij horen. En eigenlijk is dat een soort natuurlijk mechanisme een eitjes van jouw sociale gedrag. Dat is een mechanisme dat gedrag gaat bijsturen zodat je bij een bepaalde groep gaat horen. Bijvoorbeeld als een van mijn kinderen slaat en roept omdat die boos is of als die iets gestolen heeft uit de klas stiekem in zijn boekentas heeft gedaan en mee naar huis genomen.
Dan komt daar schaamte aan te pas. Een kind dat voelt ik heb iets gedaan dat niet hoort ik riskeer hier afwijzing daar zit schaamte in en op die manier socialiseren zij ook. Op die manier leren zij ook wat is morele code, wat is geschikt, hoe kan ik mij gedragen en hoe niet. En dat is een heel confronterend gevoel. Op zich heeft dat zijn sociale functie, dat heeft zijn natuurlijke functie. Anders is dat gevoel dat niet zou bestaan. Maar het is een heel zwaar gevoel om te dragen. Het confronteert ons heel in de diepte met onze menselijke onvolmaaktheid.
Met het feit dat wij niet perfect zijn en ook niet perfect kunnen zijn. Maar dat is een zwaar gevoel en een gevoel dat we eigenlijk proberen te vermijden. Heel veel van ons hebben geleerd dit is te groot, dit is te zwaar, ik kan dat niet dragen als kind want daar is geen bedding voor. Er is niemand die op momenten van schaamte naast mij zit en zegt dit is zwaar. Wat je voelt is schaamte. Ik ben hier voor jou. Ik blijf verbonden maar ik begrijp dat wat je nu voelt dat dat moeilijk is. Schaamte herkennen we heel vaak niet in onze kinderen. Schaamte is heel vaak niet in ons herkend en in sommige gevallen is schaamte zelfs tegen ons gebruikt.
Schaamte is niet zoals schuld en schuld gaat over gedragen, dingen die je doet. Op het moment dat ik dit opneem zit ik in een hotelkamer tussen 2 opleidingsdagen en daardoor ben ik niet bij mijn gezin die het ongetwijfeld een heftige avondspits zullen hebben. En dat kan mijn schuldgevoel geven. Schaamte gaat over iets anders. Schaamte gaat over fundamenteel wie dat je bent. Afwijzing op wie dat je bent in essentie. Schaamte is een natuurlijk gevoel dat kan bijsturen maar schaamte wordt soms ook gebruikt. Dat wordt ingezet als symbool van afkeuring, als afwijzing, als schaamte wordt op die manier als middel ingezet in opvoeding, in socialiseren, in de machtsstructuur in stand houden ook.
Wat er als kind heel hard gebeurt is dat we dat gaan internaliseren. De stem van buitenaf die schaamte gaat induceren, dan maken we onze innerlijke stem en die horen we telkens opnieuw. Als we in situaties komen waar schaamte zou kunnen voorkomen, gaat die stem ons beschermen of gaat die stem ons afwijzen, ons afkeuren. Streng zijn zoals we dat gehoord hebben vroeger. Maar ook als volwassenen zijn we onderhevig aan schaamte inductie, aan een systeem, een maatschappelijk systeem, een sociale omgeving die ons die schaamte als middel inzet en die afkeuring afwijzing als middel inzet en onze minderwaardigheid daarin aanpraat op het niveau fundamenteel van wie wij zijn.
Een voorbeeld daarvan is een burn-out en hoe dat dat in een dominant kapitalistisch liberaal systeem, neoliberaal systeem, wordt gekaderd als persoonlijk falen wat bijdraagt aan het gevoel van incompetentie dat je vaak al hebt op het moment dat je opgebrand raakt door de omstandigheden waarin dat je leeft en werkt. Maar doordat dat gekaderd wordt als persoonlijk falen ga je dat Je gaat jezelf niet blootstellen aan die schaamte, aan die afwijzing die je over je afroept want zo lijkt het dan wel. Maar door dat te verstoppen, door daar niet over te spreken ontstaat er nog meer schaamte. En zo zijn er heel subtiele mechanismen waarop een systeem, een omgeving ons terecht wijst op wie wij zijn, op wat er ons overkomt, op de positie die wij toebedeeld hebben gekregen.
En dat gebeurt onbewust en vaak zet ons dat vast in een verhaal waarin dat we voelen ik wil hier eigenlijk niet zijn maar het voelt alsof er geen andere optie is. Die terechtwijzing of die dreigende terechtwijzing die laat ons wankelen. En dat is geen fijn gevoel dat wankelen maar tegelijk zit daar ook een kans. Want schaamte is een mechanisme, een natuurlijk mechanisme dat zorgt dat we bij een bepaalde groep kunnen blijven horen. Maar op het moment dat je dat gaat ontmaskeren, dat je dat gaat ontrafelen, dat je gaat zien dit is schaamte waarom ik mij op deze manier gedraag, ga je ook bewuste vragen kunnen stellen bij welke groep wil ik eigenlijk horen?
Tot welke groep wil ik mij rekenen? Met welk verhaal wil ik mij identificeren? Schaamte is in heel veel gevallen een gevoel dat we proberen te vermijden en tegelijk is dat voelen daar kunnen bij zitten, daarbij aanwezig kunnen zijn een ongelooflijk sterk gegeven. Want dat wil zeggen dat je in contact bent met je gevoelswereld. Dat wil zeggen dat je kan voelen wat er te voelen is in jouw relationele bewegingen, in jouw interacties. Het tegengestelde wanneer dat je geen schaamte voelt en dat is niet hetzelfde als wanneer dat je niet bewust bent dat het schaamte is die je voelt.
Wanneer je geen schaamte voelt dan ben je eigenlijk niet bereid om verbonden te zijn met jezelf of met een groep. Een voorbeeld daarvan zie ik op dit moment in nieuw verkozen Amerikaanse leiders en hun adviseurs. Als je niet bereid bent om je te verbinden met anderen, niet bereid bent om je te verbinden met je eigen gevoelswereld en dus schaamte niet voelt dan word je schaamteloos. Dan wordt het mogelijk om anderen te beschadigen zonder dat zelf te voelen. Eigenlijk is dat waar schaamte ons als groep als stam mensen tegen beschermt. Tegen mensen die schaamteloos worden, tegen beschadigingen van andere leden uit onze groep. Wanneer je geen schaamte voelt dan is het heel makkelijk om anderen te beschadigen voor je eigen gewin en er geen slecht gevoel bij te hebben.
Ik ken zelf niet veel mensen die echt schaamteloos zijn. Ik ken wel heel veel mensen die leven met veel schaamte maar daar de woorden niet voor hebben. De voorbeelden die ik aan het begin gaf zijn situaties die zo ingeprent zijn, die zo onbewust doorleven. Waarin we eigenlijk altijd onszelf en alles wat we doen door de ogen van een oordelende ander zien of door de ogen van onze meest strenge versie van onszelf. En dat is heel heftig, want dan leven we dus permanent met die schaamte, met dat gevoel ik ben niet goed genoeg. Ik word afgewezen op wie ik ben en heel vaak gaan we dan een pantser bouwen.
Een barrière in je eigen gevoelswereld die zorgt dat is een soort dijk. Je gaat dat bouwen om die stroom aan schaamte niet te moeten voelen. Om dat te kunnen incasseren omdat dat te veel is om dat te dragen. Patronen zoals perfectionisme maar ook dat uitstellen people pleasen. Alle vormen van iets doen om die schaamte niet te moeten voelen. Om niet geconfronteerd te worden met de afwijzing van iemand anders. Het probleem met die patronen is dat dat een barrière is in je gevoelswereld en dat die dus ook een dijk zijn tegen levensvreugde, geluk, genieten, nieuwsgierigheid, ontvankelijk zijn voor nieuwe dingen, voor enthousiasme.
Echt verbonden zijn met andere mensen. Die patronen komen daar tussen staan en die beschermen jou om niet schaamte te moeten voelen. Die beschermen jou op een manier dat ze jou niet in situaties brengen waarvoor dat je schaamte zou moeten voelen. Maar die beschermen jou ook van hele mooie situaties. Die worden een remming op die manier. Tegelijk kan schaamte ook voor heel veel eenzaamheid zorgen. Zeker omdat schaamte maakt dat we eigenlijk naar binnen keren. Je trekt je terug in jezelf en je gaat niet verwoorden zeker wanneer je nooit die taal daarvoor gekregen hebt. Je gaat niet verwoorden wat er eigenlijk gebeurt. Op die manier gaat schaamte de verbinding doorknippen tussen ons en de anderen.
De enige manier om daar doorheen te stappen is om jouw ervaring te delen. Om aan te geven dit is hoe ik dingen doe. Dit is hoe ik mij daarbij voel. En daarin herkenning vinden bij anderen. Want schaamte kennen we allemaal. Ons klein houden daarin kennen we ook allemaal. En dat kunnen herkennen in anderen, in het verhaal van anderen is ongelooflijk sterk en dat haalt ook de schaamte daarvan weg. Dat haalt ook de hele zware emotionele lading daarvan weg waardoor het weer kan gaan over de inhoud. Heel veel van de patronen die we ontwikkelen ontstaan al in onze kindertijd. Maar wat je als volwassene echt mag doen wat ik iedereen zo hard toe wens is om je loyaliteit aan jezelf te gaan ontwikkelen. Over de loyaliteit aan een groep en dat wil niet zeggen dat je egoïstisch wordt. Dat wil niet zeggen dat je mensen moet gaan beschadigen want gezonde schaamte die gaat er altijd blijven. Dat is een natuurlijke reactie.
Dat gaat wel over integer zijn met jezelf. Niet jezelf inhouden klein houden verstoppen uit angst dat je in situaties zou kunnen komen waar schaamte zit. En wanneer je schaamte kan gaan zien voor wat ze is, een gevoel, een signaal, dan hoeft daar ook geen extra oordeel op te komen. En dan is dat zelfs een heel interessant gegeven om te gaan ontrafelen, om moedig en nieuwsgierig naar te gaan kijken. Wat zit hier onder? Want schaamte is een heel interessante gateway, een soort portaal om te gaan kijken welke van mijn eigen verlangens, mijn eigen ambities zit hier onder. Die zouden kunnen afgewezen worden door de groep, maar die wel bij mij horen.
En welke nood van mij is er? Waar verlang ik naar? Wat wens ik mijzelf? Dat misschien zou kunnen afgekeurd worden door een bepaalde groep waarin ik ben opgegroeid, waarin ik samen leef. Waarin ik op dit moment mij beweeg, mijn vriendengroep. We gaan kijken tegen welke groepsnorm verhoud ik mij hier en vooral wat zit er daaronder? Welk stukje van mijzelf geef ik geen ruimte door die schaamte? Daarom is kijken naar schaamte een super interessante oefening om jezelf te leren kennen. Jezelf als individu, jezelf als volwassene, jezelf als jouw integere zelf, jouw onaangepaste versie.
Omdat onder schaamte, onder het risico dat je sociaal gezien loopt zit zoveel interessante informatie over wat je eigenlijk verlangt over wat je eigenlijk niet wil missen in je leven. En dat is een van de belangrijke oefeningen, een van de belangrijke processen die ik heel graag meeneem in seasoning bijvoorbeeld. Het verschil leren zien tussen hoe verhoud wie ik ben zich ten opzichte van wie ik wil zijn tegenover hoe verhoud wie ik ben zich tegen wie ik vind dat ik zou moeten zijn. Of wie andere mensen vinden dat ik zou moeten zijn. Dat is een heel belangrijk verschil. Dat is de basis van loyaliteit aan jezelf van duurzaam omgaan met je eigen integriteit. Weten wie dat je bent.
Dat mogen zijn ook van jezelf. Dat mogen omarmen en daarin tolerantie opbouwen voor de schaamte die daar misschien aan te pas komt. Heel bewust omgaan bij welke groepen wil ik eigenlijk horen? Waar wil ik mijn sociaal gaan aanpassen? En ook geen energie verliezen aan die frictie in jezelf. De frictie tussen wie dat jij bent en wie je wil zijn tegenover wie dat jij zou moeten zijn. Wie je altijd geleerd hebt dat je moet zijn. Maar als volwassenen mogen kiezen voor loyaliteit aan jezelf. Dat is waar ik je ongelooflijk graag toe wens. Waar ik je ook ongelooflijk graag in wil meenemen.
Dat is waar je in seasoning een jaar lang doen. Een jaar lang begeleiding tussen het leven door rond verschillende thema's. Energie, je zenuwstelsel maar ook een systemische kijk. Hoe ben jij omringd? Hoe ziet jouw sociaal netwerk eruit? Hoe ga je om met aandacht? Hoe ga je om met tijd? Kan je comfortabel zijn in de stilte? Waar zit er clutter in je leven? Waar is het tijd om op te ruimen, om ballast te schrappen, om ruis te schrappen? Daarna kijken naar een ongelooflijk zachte bedding van een groep waarin dat je je kan uitspreken, waarin dat je herkenning kan vinden en waarin de schaamte dus vanzelf gaat zakken en tegelijk een rechtstreeks lijntje naar mij. Altijd kwesties uit het leven kunnen voorleggen, even kunnen klankbord in plaats van te moeten wachten tot een volgende afspraak.
Leren tussen het leven door. Dat is wat ik in Seasoning heel graag bied en ik nodig jou van harte uit om erbij te zijn. Inschrijven kan nog tot 28 maart en ik zet het linkje met alle informatie nog in de show notes.
